De tomaten van morgen telen: Een gesprek met Paul Zantman en Robert Prins over onderzoek en innovatie

Hier ontmoeten we Robert en Paul, beiden met een rijke achtergrond in deze florerende sector. Ze delen hun ervaring over samenwerken met een onderzoekscentrum, het telen van gewassen en  de rol van technologie. Dit gesprek is een inkijkje in de ontwikkelingen die ze hebben doorgemaakt en de uitdagingen waarmee ze worden geconfronteerd bij het runnen van een kas die is toegewijd aan innovatie en onderzoek.

Robert, geboren in een familie die geworteld is in de tomatenteelt, en Paul (oprichter BraZander), die al 15 jaar paprika's teelde, raakten verzeild in de tomatenwereld dankzij een toevallige ontmoeting met Bayer De Ruiter Research Experience Center. De Ruiter ligt naast BraZander in de buurt van Bleiswijk. In 2001 werd BraZander opgericht, aanvankelijk gericht op het telen van een variëteit aan paprika's. De Ruiter was op zoek naar een demo-centrum en heeft deze samen met BraZander opgericht.

Tijdens ons gesprek met Paul en Robert werd het licht in de kas plotseling gedimd en zaten we bijna in het donker, Tot dat moment werd de ruimte verlicht met het typisch paarse licht van ledlampen, afkomstig uit de kas naast de vergaderruimte. Paul en Robert legden uit dat ze één van de telers in het gebied zijn die 'stand-by' staan. Dit betekent dat als het elektriciteitsnet een overschot aan stroom heeft, de e-boilers van BraZander worden gebruikt om dit overschot te reguleren. Als de netbeheerder om meer elektriciteit vraagt, wordt de WKK ingeschakeld of de verlichting uitgeschakeld. Dit biedt Paul en Robert ook de mogelijkheid om hun eigen kassen op een duurzame en kosteneffectieve manier te verwarmen. Na ongeveer 30 minuten ging de verlichting automatisch weer aan. Dit wordt aangestuurd door de Priva Connext computer die alle klimaat-, irrigatie- en energieprocessen regelt, inclusief het elektriciteitsmanagement.

Aanvankelijk waren hun kassen uitsluitend gevuld met tomaten, maar anderhalf jaar geleden zijn ze de uitdaging aangegaan om ook komkommers in hun assortiment op te nemen. Robert vertelt over de veelzijdigheid van de tuinbouw en benadrukt het plezier dat hij haalt uit het werken met planten, mensen en technologie. De passie zit diep geworteld, want Robert behoort tot de derde generatie van een telersfamilie. Paul kwam op 14-jarige leeftijd voor het eerst in aanraking met de sector door tomaten te plukken. Hij vindt vooral het dynamische karakter van de tuinbouw aantrekkelijk en vertelt over het vroege begin, de samenwerking met mensen en het complexe samenspel van planten en technologie. Paul en Robert vonden elkaar niet alleen als collega's, maar ook als Berkelaren (verwijzend naar Berkel en Rodenrijs, hun woonplaats).

Bij BraZander vertrouwen ze op de Priva Connext computer in combinatie met sensortechnologie en watersystemen voor het regelen van klimaat, irrigatie, kunstmestdosering, waterontsmetting en energiebeheer. De twee Priva PIM systemen bieden cruciale real-time gegevens over hoe planten water opnemen en verdampen, een belangrijk aspect om inzicht te krijgen in de gezondheid van het gewas. Robert past de instellingen soms handmatig aan, op basis van zijn intuïtieve beoordeling van de gewenste drainwaterniveaus.

Vervolgens gaan we in op de finesses van het kweken van komkommers, met de nadruk op de gevoeligheid van de plant voor klimaat en watermanagement. Paul belicht de uitdagingen, die aanzienlijk verschillen van tomaten. Hij vertelt ook over de rol van ledverlichting in de kassen van BraZander, waarbij een ontwikkeling is doorgemaakt van experiment naar een hybride systeem. Paul benadrukt de zorgvuldige selectie van het lichtspectrum voor de groei van komkommers en erkent de potentiële valkuilen van led-implementatie door een gebrek aan ervaring met deze nog vrij nieuwe manier van belichting.

Paul en Robert benadrukken nog een ander belangrijk aspect van hun kassen; desinfectie van al het water dat ze gebruiken. Het Priva Vialux systeem desinfecteert al het water met UV-C licht, waardoor ziekteverwekkers zoals schimmels, bacteriën en virussen worden vernietigd. Dit is essentieel omdat tomaten en komkommers gevoelig zijn voor ziekten.

Paul vertelt over lopende proeven, zoals met het gebruik van robotica. Om op de hoogte te blijven van innovaties binnen de tuinbouw, lezen ze allebei zoveel mogelijk. Daarnaast reist Robert af en toe naar het Midden-Oosten om nieuwe inzichten te krijgen in de teelt van gewassen in extreme hitte. Zowel Paul als Robert onderstrepen het belang van contact met telers wereldwijd om toekomstige uitdagingen in de tuinbouw het hoofd te kunnen bieden.

We spraken over hun kijk op het veranderende landschap van energiebeheer in de tuinbouw, waarbij we onderwerpen bespraken als de integratie van overtollige warmte van datacenters, geothermie en de belofte van groene waterstof als schone energiebron. “Bij BraZander maken we gebruik van de restwarmte van het industriegebied Botlek en afvalverwerking Rijnmond’, legt Paul uit.

"Maar als we nog een stap verder gaan, kan de tuinbouw een energieproducent worden. Je kunt eigenlijk heel gemakkelijk warmte oogsten. We zijn dus een soort warmtecollector. Misschien kunnen we in de toekomst zelfs wel als warmteproducent worden gezien," denkt Robert.

BraZander, grenzend aan het Bayer De Ruiter Research Experience Center, belichaamt tuinbouwinnovatie.
BraZander is begonnen in de paprikateelt, maar heeft zich ontwikkeld tot een centrum voor tomaten- en komkommeronderzoek. De onverwachte stroompiek, waarbij Brazander het stroomnet ontlast door te reageren (dit is BraZander's rol als energie stand-by), toont hun toewijding aan duurzame werkwijzen.