Ter Laak Daglichtkas: 50% energiebesparing en betere gewaskwaliteit

Het unieke aan een Daglichtkas is dat het in staat is om het binnenkomende zonlicht om te zetten naar energie dat gebruikt wordt om het totale kascomplex te verwarmen. Vandaag de dag werpt de duurzame Daglichtkas voor Ter Laak zijn vruchten af. Het bedrijf bespaart niet alleen tot 50% energie, ook de plantkwaliteit is nóg beter dan voorheen.

Het principe van de Daglichtkas, dat 10 jaar geleden door Technokas en de Wageningen Universiteit is bedacht, is dat geen enkele zonnestraal verloren gaat. Het dek aan de zuidkant van de Daglichtkas bestaat uit speciale fresnel-lenzen. Hiermee wordt binnenkomend zonlicht gefocust op twee zwartgeverfde buizen onder het kasdek. Deze twee buizen bewegen precies mee met de stand van de zon, waardoor het water in de buizen wordt opgewarmd. Het warme water gaat vervolgens naar een bovengrondse buffer of wordt opslagen in de bodem, zodat het op een later moment gebruikt kan worden om de kas te verwarmen. Zo benut Ter Laak al het zonlicht dat via de kas binnenkomt.

Een complex project vraagt om goede samenwerking

De Phalaenopsis staat liever niet in direct zonlicht. Daarom leent dit gewas zich erg goed voor dit type kas. Het zonlicht dat de Phalaenopsis niet nodig heeft, wordt op deze manier immers toch efficiënt benut.

“In de zomermaanden valt het meeste zonlicht – zo’n 70% - op de zwarte leidingen en bereikt alleen de overige 30% het gewas,” vertelt Ewald de Koning, Manager Operations bij Ter Laak. Het systeem is daarentegen niet helemaal zonder risico: de hoeveelheid licht die de plant bereikt, mag niet te hoog worden. Met Priva PAR-sensoren en de Priva Connext procescomputer wordt dit continu gemeten. “Wanneer een PAR-sensor te veel licht meet in vergelijking met de instellingen, geeft het automatisch een seintje naar de computer die de vooraf ingestelde maatregelen uitvoert, zoals het sluiten van de schermen. Wij krijgen via de Priva Alarms App ook direct een melding op onze telefoon”, aldus Ewald. “Voor dit complexe project vonden wij in Stolze en Priva de juiste partners om met ons mee te denken over manieren waarop we het klimaat in de Daglichtkas zo goed mogelijk kunnen sturen.”

Een proces van trial-and-error

Ter Laak is de eerste teler ter wereld die gebruikmaakt van een Daglichtkas. Ewald: “Het heeft ruim 10 jaar onderzoek gevergd voordat wij deze techniek konden toepassen en inmiddels zijn we drie proef-daglichtkassen verder.” Technokas werkte samen met Wageningen Universiteit aan een proefmodel op de universiteit. Een aantal jaar daarna bouwde Technokas een proefkas in Bleiswijk om het concept op grotere schaal te implementeren. Tijdens de proeven in Bleiswijk is Ter Laak aangesloten bij het project. Ewald: “We brachten onze planten naar Bleiswijk om proeven te doen met de Daglichtkas. Deze verliepen zo goed dat we vijf jaar geleden besloten zelf een kleine Daglichtkas van 4000 m² bij Ter Laak te bouwen.” In 2014 zijn diverse partijen waaronder Stolze en Priva ook aangesloten om het project in goede banen te leiden en alle technische installaties goed op elkaar te laten aansluiten. “Nu, ruim 5 jaar later, is de Daglichtkas in oppervlakte vertienvoudigd en verloopt alles goed, mede dankzij het ambitieuze projectteam,” vertelt Ewald trots.

Beleef de Phalaenopsis!

Ter Laak ziet de natuur als inspiratiebron voor haar innovaties om duurzaam te telen. “We bouwen in de kas in principe de natuurlijke omgeving van de plant na,” vertelt Shirley Barendse, die vanuit haar marketing/communicatie rol nauw betrokken was bij de inrichting van het inspiratiecentrum. “In het regenwoud, de oorspronkelijke habitat van de Phalaenopsis, zorgen bijvoorbeeld water, luchtvochtigheid, licht en schaduw voor de groei van de plant. Wij bootsen dit na met speciale technieken die perfect op elkaar afgestemd zijn, waaronder nevel en schermdoeken. Voor ons heel vanzelfsprekend, maar daar staat lang niet iedereen bij stil.” In Ter Laaks inspiratiecentrum wordt het verhaal van de Phalaenopsis uitgebreid verteld. Shirley: “Wij laten hier op onze eigen manier zien wat wij in huis hebben. We willen het verhaal achter de plant vertellen en onze klanten inspireren.”

Blijven innoveren

Dat duurzaamheid en innovatie in het DNA van Ter Laak is verweven, is wel duidelijk. De Daglichtkas is nog niet gerealiseerd of Ter Laak duikt alweer in het diepe voor een nieuwe uitdaging. “We onderzoeken hoe we data kunnen inzetten om processen in de kas te optimaliseren en de kwaliteit en continuïteit van onze Phalaenopsis te verbeteren,” zegt Ewald. “Met alle data die we verzamelen, is het de kunst om er bruikbare informatie van te maken, die je bijvoorbeeld kunt gebruiken om de plant nóg beter te kunnen sturen. Dit is onze volgende uitdaging.”