„De grote uitdaging van dit moment is om de energiekosten zonder kostbare investeringen te beperken”, steekt Mos van wal. „Op veel bedrijven is de investeringsruimte in de afgelopen zes maanden gekrompen. Bovendien zijn banken nu terughoudend met de kredietverstrekking. Wij merken echter nog steeds dat bedrijven met hun bestaande meet- en regelapparatuur een efficiencyslag kunnen maken. Daar is soms wat specialistische kennis en creativiteit bij nodig.”
Dat is de consultants van Priva wel toevertrouwd. Zij zijn al bij tientallen klanten langs geweest om het energieverbruik en de teeltstrategie tegen het licht te houden, regelingen te optimaliseren en – vooral wanneer er elektriciteit wordt ingekocht voor belichting – slim gebruik te maken van relatief voordelige inkoopmomenten.
Stap 1: Huis op orde brengen
De energie- en teeltspecialisten gaan gedegen te werk volgens een beproefd plan, dat uit drie stappen bestaat. De eerste stap is het huis op orde brengen. Daarmee wordt een uitgebreide check van de op het bedrijf aanwezige hard- en software bedoeld. Zijn alle apparaten en installaties goed onderhouden, kloppen alle gegevens en instellingen waarop de regelingen zijn gebaseerd, is de gebruikte software up-to-date, zijn alle systemen afdoende beveiligd? Mos: „Tijdens deze uitgebreide controle kijken wij ook naar instellingen en uitgangspunten achter de schermen, die op dealerniveau zijn ingevoerd. Daarbij moet je onder andere denken aan specifieke gegevens over het bedrijf en de aanwezige installaties. Voor de klant zijn die niet altijd zichtbaar, wij kunnen daar wel bij. Wanneer we dat samen doornemen, komt er weleens onjuiste of gedateerde informatie aan het licht die optimale klimaatregeling of het energiemanagement in lichte mate frustreert. Wanneer alles goed is gedefinieerd en ingesteld, zien we vaak dat het klimaat stabieler is en minder schommelingen vertoont. En een stabiele regeling is energetisch altijd efficiënter dan een minder stabiele regeling.”
Stap 2: Evaluatie klimaat- en teeltstrategie
De tweede stap omvat een bezinning op de teelt- en klimaatstrategie. „Hoe teel je nu en waarom? Welke teeltdoelen streef je na, welk kasklimaat past daarbij en hoe realiseer je dat? Wat vertellen de verschillende grafieken?”, zo vat Jasperse de kernvragen samen. „Het kan heel verhelderend zijn om gezamenlijk de teelt- en klimaatdata en de verbruiksgegevens van gas, elektriciteit en CO2 te analyseren. Cruciaal is dat de klant zich bewust is van de energetische en financiële consequenties van de gevolgde strategie. Wanneer je de verbanden ziet, wordt het veel eenvoudiger om de volgende stap te zetten: Het benoemen, doorrekenen en implementeren van verbeterpunten en aanvullende besparingsopties.”
Dat kunnen er vele zijn, stellen de experts vast. Interessante trends die al breed worden opgepakt, zijn iets koeler telen, lichtinstallaties dimmen, het verlagen van de minimum buistemperatuur, zuiniger water geven (minder verdamping, minder vochtafvoer; behoud van warmte en CO2) en 24-uurs temperatuurintegratie.
Stap 3: Strategie optimaliseren
Wanneer strategische aanpassingen en optimalisatievoorstellen met de ondernemer of teeltmanager worden besproken, betrekken de consultants van Priva bij voorkeur ook de externe teeltvoorlichter bij de dialoog. „Deze speelt als klankbord van het teeltmanagement een cruciale rol in het proces”, verwoordt Mos. „Als wij verbeteringsvoorstellen aandragen die de klant wel ziet zitten, maar zijn voorlichter een paar dagen later een andere visie voorlegt, wordt het een lastig verhaal. Consensus over de koers, het instrumentarium en de benodigde setpoints om de doelen efficiënt te realiseren, is nodig om strategieën consequent uit te voeren. Alles hangt immers met elkaar samen en als je op punten gaat afwijken van het pad, kan dat een brede en grote impact hebben.”
Meetbox boven het doek
In principe bekijken de specialisten eerst wat er mogelijk is zonder aanvullende investeringen. Wanneer Jasperse merkt dat er nog geen meetbox boven het scherm hangt, is dat echter één van zijn eerste aanbevelingen. „Die kost weinig en mag eigenlijk niet ontbreken”, zegt hij. „Daarmee zie je het werkelijke effect van de ochtendzon op de temperatuur in de kas. Een solarimeter buiten verleidt vaak tot het voortijdig openen van het doek en dat kan vooral op koude, heldere ochtenden veel warmte kosten. De consultant vervolgt: „Wanneer er nieuwe technische opties of regelingen worden toegevoegd, bijvoorbeeld voor luchtmengsystemen die gecontroleerd drogere lucht van boven het doek de kas in brengen, lopen we graag nog een tijdje mee langs de zijlijn. Die begeleiding draagt bij aan het juiste gebruik, ook in relatie tot andere tools. Niet zelden zijn er voor zulke zaken specifieke regelingen nodig over de volle breedte van het klimaatmanagement. Dat geldt overduidelijk bij het omschakelen van SON-T of hybridebelichting naar full LED, wat een enorme impact heeft op het kasklimaat.
Met de kennis en ervaring die in de loop der jaren bij tal van klanten en teelten is opgebouwd, kunnen wij klanten doelgericht aan efficiënte, stabiele en goed onderbouwde strategieën helpen die meer rendement generen.” „Dat is niet alleen financieel interessant, het brengt ook gemoedsrust en zekerheid’, zegt Mos tot besluit „Misschien is dat nog wel waardevoller.”
